Rząd miał prawo odmówić schronienia

Rząd Holandii miał prawo zakończyć udzielanie schronienia i ochrony obywatelom państw trzecich uciekającym z Ukrainy w 2023 roku, jednocześnie nadal oferując schronienie ukraińskim uchodźcom – orzekła Rada Stanu w środę w trzech oddzielnych sprawach.

Orzeczenie to dotyczy obywateli państw trzecich, którzy mieli tymczasowe prawo pobytu na Ukrainie w momencie inwazji Rosji. Podobnie jak w przypadku Ukraińców, Holandia nadal musi zapewniać schronienie i ochronę obywatelom państw trzecich posiadającym stały pobyt na Ukrainie w chwili wybuchu wojny, a także osobom bezpaństwowym, które uciekły z kraju.

W lipcu 2022 roku ówczesny sekretarz stanu ds. azylu Eric van der Brug zdecydował o zaprzestaniu udzielania schronienia osobom niebędącym obywatelami Ukrainy, które studiowały lub pracowały na Ukrainie na podstawie tymczasowych zezwoleń i uciekły do Holandii po wybuchu wojny. Od tej pory nie miały już one prawa do ochrony na podstawie Europejskiej Dyrektywy Tymczasowej, kiedy w październiku 2023 roku przedłużono jej obowiązywanie do marca 2025 roku. Wiele osób dotkniętych tą decyzją zaskarżyło ją do sądu, co doprowadziło do różnych orzeczeń. W związku z tym Rada Stanu zwróciła się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wyjaśnienie.

Trybunał Europejski orzekł w grudniu 2024 roku, że państwa członkowskie UE mogą zakończyć tymczasową ochronę dla obywateli państw trzecich, którzy przebywali tymczasowo na Ukrainie, wcześniej niż dla Ukraińców, osób bezpaństwowych oraz obywateli państw trzecich ze stałym pobytem. Ochrona dla tych trzech ostatnich grup jest obowiązkowa, natomiast dla osób z tymczasowym pobytem – opcjonalna. „Oznacza to, że państwo członkowskie UE nie ma obowiązku przyznawania ochrony tej grupie, ale może to zrobić.”

Na podstawie tego orzeczenia Trybunału Europejskiego, Rada Stanu ostatecznie uznała, że rząd miał prawo zakończyć udzielanie schronienia tej grupie. Holandia oficjalnie uczyniła to 4 marca 2024 roku. „Oznacza to, że od 4 marca 2024 roku osoby te nie mają prawa do pobytu w Holandii na podstawie Europejskiej Dyrektywy Tymczasowej” – podała Rada Stanu.

Najwyższy sąd administracyjny Holandii dodał, że sekretarz stanu nie miał prawa nakazać obywatelom państw trzecich opuszczenia UE przed 4 marca 2024 roku. W kilku przypadkach jednak tak uczynił. Rada Stanu unieważniła te decyzje o deportacji.