Ceny rosną, ale płace rosną szybciej

Osoby o dochodzie rozporządzalnym wynoszącym od 21 000 do 70 000 euro rocznie przeznaczały w 2023 roku mniejszą część swoich dochodów na wydatki stałe i niezbędne niż w 2019 roku — poinformowało Holenderskie Biuro Analiz Polityki Gospodarczej (CPB). Spadek ten wynika z faktu, że dochody tej grupy wzrosły szybciej niż wydatki.

W ostatnich latach wiele uwagi poświęcano sytuacji osób o średnich dochodach w związku z wysoką inflacją. Koszty stałe i niezbędne faktycznie wzrosły, jednak mimo podwyżek cen, osoby o średnich dochodach miały w 2023 roku więcej pieniędzy do dyspozycji niż przed pandemią koronawirusa — zauważa CPB. Większość mieszkańców Holandii należy właśnie do grupy o średnich dochodach.

Wydatki stałe obejmują m.in. czynsz i abonamenty. Wydatki niezbędne to koszty podstawowe, takie jak żywność czy odzież. W 2019 roku gospodarstwa domowe o średnich dochodach wydawały na te potrzeby średnio 21 000 euro. Do 2023 roku kwota ta wzrosła do 23 000 euro. Jednak dzięki m.in. wzrostom płac, przeciętny dochód rozporządzalny w tej grupie zwiększył się o 10 000 euro — do 55 000 euro. W rezultacie wskaźnik wydatków (czyli udział wydatków w dochodzie) spadł z 50 do 46 procent w latach 2019–2023.

Wzrost wydatków wynika głównie z wyższych cen gazu, energii elektrycznej i żywności. Największą pozycję w budżetach domowych stanowią koszty mieszkaniowe: czynsz, kredyt hipoteczny i inne wydatki związane z mieszkaniem. W 2019 roku około połowę wszystkich stałych i niezbędnych kosztów stanowiły wydatki na mieszkanie. Jednak udział tych kosztów spadł o 3 punkty procentowe do 2023 roku — głównie dlatego, że pozostały one relatywnie stabilne, podczas gdy dochody wzrosły.

Występują duże różnice między właścicielami domów a najemcami. Właściciele przeznaczają średnio 42 procent swoich dochodów na wydatki, natomiast najemcy — zarówno na wolnym rynku, jak i w sektorze społecznym — prawie 57 procent. CPB wskazuje, że różnica ta wynika częściowo z faktu, że właściciele mieszkań zarabiają przeciętnie więcej. Najemcy na wolnym rynku ponoszą podobne koszty co właściciele, ale dysponują niższym dochodem. Gospodarstwa mieszkające w lokalach socjalnych mają niższe wydatki, lecz także niższe dochody niż właściciele.

Oprócz wzrostu dochodów, CPB podkreśla także rolę rządowego wsparcia w postaci rekompensat energetycznych. W 2022 roku wszystkie gospodarstwa domowe otrzymały 380 euro z tytułu rosnących kosztów energii, a dla osób żyjących w pobliżu minimum socjalnego przygotowano dodatkowe formy pomocy.