Ceny rosną, ale nie dla rolników

Ceny czekolady na półkach supermarketów nadal rosną, lecz rolnicy uprawiający kakao – dostarczający podstawowy surowiec – często zarabiają znacznie poniżej poziomu zapewniającego godne życie. Nowy raport organizacji Oxfam Novib ujawnia, że mniej niż 6 procent czekoladowych produktów sprzedawanych w holenderskich supermarketach powstaje z kakao kupowanego po uczciwej cenie, co oznacza, że rolnicy mają niewiele z owoców swojej ciężkiej pracy.

Największa sieć supermarketów w Niderlandach – Albert Heijn – zrobiła ważny krok w październiku 2024 roku, zobowiązując się do płacenia uczciwej ceny za całe kakao wykorzystywane w czekoladzie swojej marki własnej. Jednak bez podobnych zobowiązań ze strony konkurentów, takich jak Jumbo czy Lidl, Oxfam ostrzega, że sytuacja rolników niewiele się zmieni. Organizacja wzywa teraz wszystkie sieci handlowe do zapewnienia rolnikom uprawiającym kakao dochodu umożliwiającego godne życie.

Anouk Franck, ekspertka ds. supermarketów w Oxfam Novib, wyraziła oburzenie:

"To skandaliczne, że tak mały odsetek czekolady na sklepowych półkach pochodzi z uczciwego handlu. Ponad 94 procent produktów czekoladowych powstaje z kakao, za które nie zapłacono uczciwej ceny. Udowodniliśmy już wielokrotnie, że to możliwe, ale większość supermarketów wciąż nie podejmuje działań."

Badanie Oxfam Novib, obejmujące pięć największych sieci supermarketów w Niderlandach – Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl i PLUS – wykazało, że jedynie 5,6 procent czekolady w tych sklepach pochodzi z uczciwie pozyskiwanego kakao. Raport definiuje „uczciwe kakao” jako takie, za które płaci się cenę gwarantującą rolnikom dochód wystarczający do utrzymania przez dłuższy okres.

Pomimo rosnącego zainteresowania konsumentów produktami etycznymi, wielkie sieci supermarketów nadal generują ogromne zyski, podczas gdy rolnicy uprawiający kakao często ledwo wiążą koniec z końcem. Sklepy zwykle zarabiają około 10 procent na każdej tabliczce mlecznej czekolady, podczas gdy dostarczający ziarna rolnicy często nie zarabiają nic. Ponad 450 000 rolników kakao i ich rodzin żyje poniżej granicy ubóstwa, a prawie 90 procent rolników eksportujących do Holandii boryka się z tym problemem.

Oxfam Novib apeluje do supermarketów o przejęcie odpowiedzialności i zobowiązanie się do płacenia uczciwej ceny za kakao.

"Nie na konsumentach powinien spoczywać obowiązek wybierania uczciwej czekolady. To supermarkety muszą zapewnić, że rolnicy uprawiający kakao otrzymują godziwy dochód i przestaną być wykorzystywani."

W Holandii około 80 procent czekolady kupowanej jest w supermarketach. Mimo to sieci takie jak Jumbo (druga największa) i Lidl (trzecia) poczyniły niewielkie postępy. W Jumbo jedynie 5,6 procent czekolady pochodzi z uczciwego handlu, natomiast w Lidlu – zaledwie 3,2 procent. Żadna z tych firm nie zobowiązała się do poprawy sytuacji.

Decyzja Albert Heijn o korzystaniu z uczciwego kakao we wszystkich produktach marki własnej to krok naprzód. Do 2027 roku zakłada się, że 29 procent oferowanej tam czekolady będzie pochodzić z uczciwego handlu. Jednak inne produkty dostępne w sklepach tej sieci – jak KitKat marki Nestlé czy tabliczki czekolady Lindt – nadal będą produkowane z kakao pozyskiwanego w sposób nieuczciwy.