Holandia ma problem z ochroną kobiet

Holandia nie radzi sobie skutecznie z zapobieganiem przymusowym małżeństwom, porzuceniom za granicą oraz okaleczaniu żeńskich narządów płciowych, co każdego roku naraża na poważne ryzyko setki, a nawet tysiące osób – głównie dziewcząt i kobiet. Takie wnioski płyną z nowego badania przeprowadzonego przez agencję badawczą Right to Rise na zlecenie Centrum Badań i Dokumentacji (WODC) przy holenderskim Ministerstwie Sprawiedliwości i Bezpieczeństwa.

Raport wskazuje na luki prawne, brak spójnej współpracy między instytucjami oraz opóźnione rozpoznawanie potencjalnych ofiar jako główne przeszkody w skutecznej ochronie.

Autorzy badania podkreślają skuteczność tzw. hybrydowych nakazów ochrony stosowanych w Wielkiej Brytanii, które łączą elementy prawa cywilnego i karnego. Choć są to środki cywilne, ich naruszenie jest traktowane jako przestępstwo i może skutkować karą do pięciu lat więzienia.

„Widzimy, że w Wielkiej Brytanii połączenie elementów prawa cywilnego i karnego w ramach jednego narzędzia pozwala skuteczniej reagować na zagrożenia i stawia ofiarę, a nie sprawcę, w centrum działania” – stwierdzają badacze.

W Holandii istnieją liczne bariery strukturalne i prawne. Sygnały przemocy są często ignorowane lub zauważane zbyt późno. Nawet jeśli zostaną rozpoznane, profesjonaliści mają trudności z ich właściwym potraktowaniem – oceny ryzyka są niespójne i mogą prowadzić zarówno do nadmiernej ostrożności, jak i pochopnych interwencji.

Dodatkowo:

• instytucje pracują w izolacji i rzadko wymieniają się informacjami,
• istniejące środki ochronne (jak zakazy zbliżania czy środki ochrony dziecka) są stosowane rzadko i nie odpowiadają faktycznym potrzebom ofiar,
• decyzje holenderskich sądów nie są uznawane za granicą, co utrudnia ochronę ofiar poza krajem.

Presja ze strony społeczności również odgrywa dużą rolę, a obecne środki ochronne oferują jedynie tymczasową ulgę. Zdaniem badaczy, hybrydowe nakazy ochrony mogłyby zapewnić bardziej spersonalizowane i skuteczne zabezpieczenia. W modelu brytyjskim mogą je składać nie tylko ofiary, ale także nauczyciele, lekarze czy członkowie rodziny.

Wprowadzenie hybrydowych nakazów ochrony w Holandii wpisywałoby się w szerszy trend zacierania granic między prawem cywilnym, administracyjnym a karnym – na rzecz bardziej innowacyjnych, międzyobszarowych rozwiązań.

Aby poprawić zapobieganie i ochronę, badacze rekomendują m.in.:

• wprowadzenie cywilnego nakazu ochrony egzekwowanego karnie, wzorowanego na modelu brytyjskim,
• inwestowanie w edukację społeczną i podnoszenie kompetencji specjalistów,
• trwałą i lepiej skoordynowaną współpracę między instytucjami,
• systematyczne szkolenia dla sędziów, prawników, policjantów i prokuratorów,
• skuteczne egzekwowanie wydanych nakazów oraz ciągły monitoring ich przestrzegania.

Badanie podkreśla również, że wszelkie działania muszą unikać stygmatyzacji i niezamierzonego wykluczenia. Władze powinny ściśle współpracować z lokalnymi społecznościami, by budować zaufanie i współodpowiedzialność bez podsycania uprzedzeń czy nieufności.

W Belgii, Danii i Norwegii teoretycznie dostępne są różne środki ochronne, ale ich stosowanie jest bardzo ograniczone. Kraje te borykają się z podobnymi problemami co Holandia i ogólny poziom ochrony tam również nie jest wysoki.