Wykorzystywanie szerszym i systemowym problemem Holandii?

Wykorzystywanie pracowników sprzątających w luksusowej amsterdamskiej sieci siłowni Saints & Stars jest częścią szerszego, systemowego problemu w Holandii – wynika z nowych badań Uniwersytetu w Utrechcie. Badanie ostrzega, że obecne przepisy dotyczące pracy w sektorze sprzątania ułatwiają takie nadużycia, a wśród najczęstszych ofiar są migranci bez dokumentów pobytowych.

Zespół badawczy w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadził wywiady z 22 nieudokumentowanymi pracownikami sprzątającymi, w tym osobami pracującymi w prywatnych domach. Koordynatorka badania, Ilse van Liempt, powiedziała, że sektor sprzątania jest często jedynym sposobem, w jaki te osoby mogą zarobić na życie.

„Chodzi o osoby, którym wygasły wnioski azylowe, ale które nie mogą wrócić do swojego kraju pochodzenia” – powiedziała Van Liempt w rozmowie z NOS. – „Dotyczy to także osób, które utraciły pozwolenie na pobyt po śmierci partnera lub po rozwodzie.”

Sprzątanie w prywatnych domach niemal zawsze odbywa się w sposób nieformalny – bez umów, ustalonych stawek i regulowanych godzin pracy. Pracownicy często nie znają dokładnych ustaleń z klientami. Ponieważ w Holandii nie ma dostępnych pozwoleń na pracę w tego typu zatrudnieniu, praca ta jest w dużej mierze niewidoczna i trudna do kontrolowania.

„Ci ludzie często pracują za niskie stawki, więc zarabiają mało i muszą pracować bardzo długie dni, by przeżyć” – powiedziała Van Liempt gazecie. – „Wielu nie otrzymuje w ogóle zapłaty. Prawie każdy, z kim rozmawialiśmy, doświadczył sytuacji, w której nie wypłacono wynagrodzenia za wykonaną pracę.”

Raport podkreśla, że strach przed deportacją powstrzymuje wiele ofiar przed zgłoszeniem się na policję lub do inspekcji pracy. Jedna z pracownic z Iranu powiedziała badaczom: – „Wiedzą, że nie mam pozwolenia na pobyt. To bardzo stresujące, bo cały czas zastanawiasz się, co się stanie, jeśli zadzwonią do urzędu imigracyjnego lub na policję.”

Naukowcy ostrzegają, że nowa zmiana w prawie pogłębi problem. W zeszłym miesiącu Tweede Kamer zatwierdziła ustawę kryminalizującą nielegalny pobyt w Holandii. Ich zdaniem dodatkowo zniechęci to nieudokumentowanych pracowników do dochodzenia swoich praw.

Sprawa Saints & Stars zwróciła uwagę opinii publicznej pod koniec zeszłego miesiąca, gdy „Het Parool” poinformował, że sprzątacze w tej siłowni byli rzekomo zmuszani do pracy nawet po 17 godzin dziennie, oddawania paszportów i dzielenia łóżek z kilkoma osobami. Sieć miała też oferować im pieniądze w zamian za oświadczenie, że byli traktowani dobrze. Saints & Stars zaprzecza jakimkolwiek nadużyciom.

„Tolerujemy pracę migrantów, bo jest potrzebna, by nasza gospodarka funkcjonowała” – powiedziała Van Liempt w rozmowie z NOS. – „Ale oczekuje się, że pozostanie ona w tle, a pracownicy po prostu dostosują się do życzeń klientów.”

Badacze twierdzą, że aby zapobiec nadużyciom, należy zmienić sposób organizacji pracy w sprzątaniu. Rekomendują wprowadzenie przepisów gwarantujących odpowiedzialne praktyki zatrudnienia w tym sektorze. – „Jeżeli zaczniemy postrzegać sprzątanie bardziej jako pełnoprawną pracę, a mniej jako dorywcze zajęcie, to być może warunki pracy uda się lepiej uregulować” – powiedziała Van Liempt.