Gospodarstwa nie są w stanie pokryć strat powodziowych

Zmiany klimatyczne zwiększają ryzyko powodzi w Holandii, co grozi rosnącymi kosztami dla gospodarstw domowych, ubezpieczycieli i państwa – ostrzegło w czwartek Biuro Analiz Polityki Gospodarczej (CPB).

Według CPB co trzecie gospodarstwo domowe nie jest w stanie pokryć strat powodziowych nawet po wypłatach z ubezpieczenia i pomocy państwa. Ubezpieczyciele często zwracają jedynie bieżącą wartość mienia, a nie koszty jego odtworzenia, co pozostawia rodziny z rachunkami sięgającymi od 12 000 do 65 000 euro.

Ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały w ubiegłym roku szkody o wartości 280 mln euro - podało Stowarzyszenie Ubezpieczycieli Holenderskich. Samo lipcowe oberwanie chmury w Enschede w 2024 r. sprawiło, że dziesiątki domów stały się niezdatne do zamieszkania. Na świecie katastrofy naturalne w 2024 r. wywołały straty w wysokości 270 mld euro, z czego mniej niż połowa była objęta ubezpieczeniem - poinformował jeden z międzynarodowych ubezpieczycieli.

Kwestia, kto powinien pokrywać takie szkody, wciąż pozostaje nierozwiązana. Po gwałtownym wichrze, który zdewastował Leersum w 2021 r., rząd nie udzielił żadnej pomocy. Badacze zauważyli, że odszkodowania często zależą od skali katastrofy i uwagi mediów. Tymczasem w niektórych krajach niektóre regiony wysokiego ryzyka zostały już uznane za „nieubezpieczalne”, a reasekuracja przyszłych szkód klimatycznych staje się coraz trudniejsza.

Na razie holenderskie gospodarstwa dzielą koszty poprzez wyższe składki i podatki - system, który większość akceptuje, ponieważ utrzymuje względnie przystępne ceny ubezpieczeń w obszarach ryzykownych. CPB ostrzega jednak, że takie podejście osłabia motywację do ograniczania ryzyka indywidualnego. Zasugerowało m.in. dostosowanie składek ubezpieczeniowych lub oprocentowania kredytów hipotecznych w zależności od lokalizacji, aby zachęcać do stosowania rozwiązań takich jak podwyższone instalacje elektryczne czy odporne na wodę podłogi.

Odszkodowania rządowe wypłacane na podstawie ustawy o kompensacji szkód katastroficznych (Wts) finansowane są z podatków, lecz ich zakres jest niepełny. Obejmują szkody spowodowane przez wodę, ale już nie te wyrządzone przez wiatr - choć naukowcy prognozują silniejsze burze w miarę ocieplania się klimatu. Badacze podkreślają, że ta luka pozostawia gospodarstwa domowe coraz bardziej narażone.

Kwestia sprawiedliwości także budzi kontrowersje. W dzielnicy Pathmos w Enschede mieszkańcy lokali socjalnych nawet rok po powodzi nie mogli wrócić do swoich domów.