D66 wygrywa wybory parlamentarne

Partia centrowa D66 wydaje się zwyciężyć w wyborach parlamentarnych w Holandii w 2025 roku, potrajając dotychczasową liczbę swoich reprezentantów w Parlamencie – wynika z pierwszego sondażu exit poll przeprowadzonego przez firmę badawczą Ipsos I&O.

Choć partia mogła zepchnąć skrajnoprawicową PVV na drugie miejsce w Tweede Kamer, wstępne dane sugerują, że straty PVV przyniosły korzyści innym skrajnie prawicowym ugrupowaniom nacjonalistycznym. Ipsos I&O podkreśliło również, że zarówno D66, jak i PVV pozostają w granicy błędu wynoszącej 2 mandaty dla dużych partii i 1 mandat dla mniejszych, gdy sondaż został opublikowany o 21:00 oraz zaktualizowany pół godziny później.

Zaskoczenie i rozczarowanie zapanowały wśród członków lewicowej partii GroenLinks-PvdA, której prognozowano utratę pięciu z 25 obecnych mandatów, mimo wcześniejszych przewidywań, że mogłaby stać się największą partią w Tweede Kamer. Zwolennicy liczyli, że lider ugrupowania, Frans Timmermans, zostanie następcą premiera Dicka Schoofa.

Zamiast tego lider D66, Rob Jetten, wydaje się gotowy objąć stanowisko premiera i poprowadzić negocjacje w sprawie utworzenia nowej koalicji rządzącej. Na wieczorze wyborczym D66 w Leiden wybuchły wiwaty, gdy sondaż exit poll wskazał na największy wzrost poparcia spośród wszystkich partii. D66 ma wprowadzić do Tweede Kamer 18 nowych posłów, zwiększając swój stan posiadania do 27 mandatów.

Nawet jeśli PVV ostatecznie pozostanie największym ugrupowaniem w izbie, wiele partii odmówiło współpracy z jej liderem, Geertem Wildersem, ze względu na jego zachowanie i wypowiedzi podczas procesu tworzenia koalicji w 2023 roku, a także sposób, w jaki nagle zerwał rozmowy jeszcze zanim gabinet Schoofa formalnie objął władzę. Schoof kierował czteropartyjną koalicją PVV, VVD, NSC i BBB, jednak PVV opuściła ją tuż przed wakacjami, a wkrótce potem NSC zaskoczyło sojuszników, również się wycofując.

Wygląda na to, że wpływy PVV spadły o jedną trzecią - z 37 do 25 posłów (na 150 miejsc w Tweede Kamer). Nie było od razu jasne, dlaczego wyborcy odwrócili się od tej partii, choć duży wzrost poparcia zanotowała inna skrajnie prawicowa partia, Ja21, która prawdopodobnie zwiększyła liczbę mandatów o 8 do 9. Również skrajnie prawicowe FvD ma zyskać 6 miejsc, w porównaniu z 3 w poprzednich wyborach.

Radość panowała natomiast wśród członków CDA w Hadze. Chrześcijańsko-centroprawicowa partia zdaje się odzyskiwać utracone w ostatnich latach poparcie. Sondaż exit poll wskazuje wzrost o 14 mandatów, do łącznej liczby 19.

Również VVD wypadła lepiej, niż oczekiwano - prognozy sugerują, że zachowa 23 z 24 miejsc, mimo miesięcy wewnętrznych podziałów, rozczarowania przywództwem Dilan Yeşilgöz oraz wcześniejszych prognoz, że liczba posłów może spaść o jedną trzecią.

Jak można się było spodziewać, niepopularna NSC prawdopodobnie całkowicie wypadnie z Tweede Kamer. Partia zdobyła 20 mandatów w 2023 roku podczas swojego debiutu, a jej lider, Pieter Omtzigt, przyciągnął wówczas wielu wyborców rozczarowanych sytuacją polityczną w Hadze. Zdołał on odebrać sporo głosów swojej byłej partii, CDA, jednak był często postrzegany jako zbyt emocjonalny w trakcie trudnych negocjacji koalicyjnych.

Na dzień przed wyborami sondaże pokazywały, że PVV może zostać zepchnięta z pierwszego miejsca, a największe szanse na zwycięstwo mają GroenLinks-PvdA lub D66. VVD miała pozostać w pierwszej piątce, a CDA - powrócić do znaczącej roli, osiągając najlepszy wynik od 2017 roku, kiedy zdobyła 19 miejsc w Tweede Kamer.

Wielu wyborców mogło mieć poczucie, że Holandia znajduje się w historycznym punkcie zwrotnym – duża część społeczeństwa uważała bowiem, że kraj zmierza w złym kierunku. Dalsze analizy pokażą, dlaczego wyborcy zmienili swoje preferencje od czasu wyborów w 2023 roku i które partie ich przyciągnęły.

Około 39% wyborców nadal było niezdecydowanych zaledwie dwa dni przed wyborami - wynika z sondażu Ipsos I&O opublikowanego we wtorek. W dniu głosowania setki tysięcy osób korzystały z internetowych narzędzi pomagających dobrać partię zgodną z ich poglądami.