Halsema przeprosi za rolę Amsterdamu w prześladowaniach

Burmistrz Femke Halsema oficjalnie przeprosi społeczność żydowską za rolę, jaką gmina Amsterdam odegrała w prześladowaniach Żydów podczas II wojny światowej. Miasto przeznaczy również 25 milionów euro na wzmocnienie życia żydowskiego w holenderskiej stolicy.

Halsema wygłosi przeprosiny w imieniu gminy 24 kwietnia w Hollandsche Schouwburg, miejscu, gdzie co roku upamiętnia się ofiary Szoah. Przeprosiny są następstwem śledztwa przeprowadzonego przez NIOD dotyczącego roli służb miejskich w prześladowaniach żydowskich mieszkańców Amsterdamu. Raport z tego dochodzenia ma zostać wkrótce opublikowany.

Wcześniejsze badania już wykazały, że Amsterdam aktywnie współpracował w tych prześladowaniach. Policja pomagała w obławach, rejestr ludności przekazywał nazistowskim okupantom adresy żydowskich mieszkańców, a tramwaje GVB transportowały tysiące Żydów do punktów zbiorczych przed deportacją.

Źródła Parool zaznaczyły, że przeprosiny nie są formą reparacji, lecz uznaniem udziału gminy w tym rozdziale historii.

Miasto pracuje również nad funduszem w wysokości 25 milionów euro na rzecz wzmocnienia życia żydowskiego w Amsterdamie. Według informatorów gazety, kwota ta nie zostanie przeznaczona na projekty upamiętniające ani na walkę z antysemityzmem, lecz na działania kulturalne i społeczne inicjowane przez samą społeczność. Celem jest, aby tętniąca życiem społeczność żydowska Amsterdamu była bardziej widoczna w codziennym życiu i by przyczynić się do lepszego zrozumienia i zakorzenienia żydowskiego życia w mieście.

Halsema już wcześniej zasugerowała, że przeprosiny są planowane – w wywiadzie dla AT5 w ubiegłym roku. Wówczas gmina ogłosiła, że zrzeka się pieniędzy zarobionych podczas wojny na transporcie Żydów na deportację. „Pieniądze, których gmina nigdy nie powinna była posiadać” – powiedziała Halsema lokalnemu nadawcy. Po przeliczeniu na dzisiejszą wartość waluty chodzi o około 61 000 euro. Gmina zaokrągliła tę kwotę do 100 000 euro i wpłaciła ją do funduszu, którym zarządza Centralne Żydowskie Porozumienie Konsultacyjne (CJO).

Halsema będzie pierwszym burmistrzem, który przeprosi za rolę gminy w czasie II wojny światowej. Ówczesny premier Mark Rutte przeprosił już wcześniej w imieniu rządu narodowego podczas Narodowego Dnia Pamięci Holokaustu w 2020 roku.