Gaz może mocno podrożeć

Oczekuje się, że ceny gazu ziemnego dla gospodarstw domowych w tym lecie wzrosną gwałtownie, ponieważ rosną obawy dotyczące zasobów gazu w kraju. Gasunie, holenderska spółka przesyłowa gazu ziemnego, ostrzega, że rezerwy w Holandii mogą nie zostać odpowiednio uzupełnione przed zimą, co może prowadzić do podwyżek cen.

Zazwyczaj, po zakończeniu sezonu grzewczego w marcu, handlarze uzupełniają rezerwy w miesiącach letnich, kiedy ceny gazu są niskie, a następnie sprzedają go po wyższych cenach zimą, gdy popyt wzrasta. Jednak eksperci przewidują bezprecedensową sytuację, w której ceny gazu na lato będą wyższe niż te oczekiwane na miesiące zimowe.

Gasunie wielokrotnie ostrzegał, że niezawodne dostawy gazu w nadchodzącą zimę mogą być zagrożone. Handlarze odpowiedzialni za uzupełnianie rezerw rzekomo niechętnie kupują gaz po obecnie wysokich cenach, chyba że otrzymają dodatkowe premie. „Gaz staje się drogi” – podkreślają eksperci.

Pod koniec ubiegłego roku Gasunie wydał wczesne ostrzeżenie o kurczącym się zasobie gazu. Rezerwy były już znacznie niższe od oczekiwanych, a holenderskie zasoby nie spełniały europejskich wymogów, mimo że zima jeszcze się nie zakończyła. Obecnie handlarze mogą śledzić ceny gazu z całego świata, a ceny na miesiące letnie zaskakują wielu. Tradycyjnie kupują gaz latem, gdy popyt jest niski, i sprzedają go z premią od października, gdy popyt wzrasta. Teraz jednak ceny gazu na lato mają być znacznie wyższe niż te przewidywane na nadchodzącą zimę.

Na początku stycznia 2025 roku Gasunie poinformował, że „rezerwy gazu kurczą się szybciej niż przewidywano”, choć państwowa spółka zbagatelizowała bezpośrednie ryzyko niedoboru. Niemniej jednak ostrzegli, że w przypadku surowej zimy może dojść do sytuacji, w której podaż nie wystarczy, co przełoży się na jeszcze wyższe ceny gazu.

W miarę zbliżania się chłodniejszych miesięcy, eksperci sugerują, że konieczne są zdecydowane działania, aby zapewnić rezerwom optymalny poziom na przyszłą zimę. Bez interwencji duzi nabywcy gazu w Holandii mogą zacząć priorytetowo sprzedawać gaz na rynkach, takich jak Azja, gdzie ceny są wyższe.

„Holandia jest bogata. Nasz kraj ostatecznie może zabezpieczyć wystarczającą ilość gazu, ale pozostaje pytanie: za jaką cenę? Przystępność cenowa gazu może stać się problemem” – powiedział Jilles van den Beukel, analityk energetyczny w centrum wiedzy HCSS.

Martien Visser, profesor transformacji energetycznej na Hanze University of Applied Sciences, podkreślił: „Holandia jest niezwykle wrażliwa na nadchodzącą zimę. Będzie drogo.”

Nabywcy gazu najwyraźniej opóźniają zakupy do ostatniej chwili. Ceny gazu na to lato są już znacząco wyższe niż te przewidywane na zimę 2025 roku. „Cena gazu na nadchodzące lato wynosi ponad 48 euro za megawatogodzinę, podczas gdy cena na początek 2026 roku to nieco ponad 44 euro” – wyjaśnił Visser, podkreślając dylemat stojący przed nabywcami.

Holenderski rząd tradycyjnie pozwala rynkowi wolnemu uzupełniać rezerwy, ale Van den Beukel ostrzega, że dostawcy raczej nie będą kupować gazu po tak wysokich cenach, chyba że rząd zaoferuje rekompensatę. „Rząd nie znajduje się w korzystnej sytuacji” – dodał.

Obecnie holenderskie rezerwy gazu są wypełnione tylko w 29 procentach, co zazwyczaj wystarcza, według Van den Beukel. „Ale nigdy nie wiadomo. Mieliśmy złe doświadczenia z takimi wydarzeniami, jak inwazja Rosji na Ukrainę czy awaria głównego norweskiego rurociągu, które natychmiast powodowały gwałtowny wzrost cen” – powiedział.

Nadzieję daje fakt, że budowane są nowe terminale gazu, które mają zwiększyć podaż. Van den Beukel zauważył, że Stany Zjednoczone, Katar i Australia zaczną eksportować znacznie więcej gazu na rynek od drugiej połowy tego roku. „To mogłoby doprowadzić do obniżenia cen, ale na razie jeszcze tam nie dotarliśmy” – dodał.